Διεκδικώ άρα υπάρχω
Σας έχει τύχει να θέλετε πολύ Κάτι – το σεβασμό, τα όρια, μια αύξηση, έναν άνθρωπο, τη διακοπή μιας σχέσης κλπ- αλλά να μην καταφέρνετε να τα διεκδικήσετε αποτελεσματικά και χωρίς να είναι ψυχοφθόρο για εσάς; Αν ναι, τότε θα πρέπει να ασκηθείτε στην τέχνη και την τεχνική της διεκδίκησης.
Τι είναι η διεκδίκηση όμως; Είναι η ικανότητα να παρουσιάζετε ξεκάθαρα τις σκέψεις σας και τα συναισθήματά σας με έναν τρόπο που να δείχνει σεβασμό στον εαυτό σας και στους άλλους. Δεν σημαίνει καταπάτηση των δικαιωμάτων των άλλων και βασίζεται στην προϋπόθεση ότι κάθε άτομο έχει δικαιώματα (& υποχρεώσεις) που δεν εξαρτώνται από την κοινωνική του θέση ή ιδιότητα.
Η διεκδικητικότητα είναι η χρυσή τομή μεταξύ της παθητικότητας και της επιθετικότητας.
Στο ένα άκρο είναι η Παθητικότητα που αποδυναμώνει την ικανότητά σας να ακουστείτε, να γίνει σεβαστό αυτό που λέτε και βάλει την αυτοπεποίθησή σας.
Στο άλλο άκρο βρίσκεται η Επιθετικότητα, δηλαδή η διεκδίκησης του αποτελέσματος, που δεν στηρίζεται στον αμοιβαίο σεβασμό. Συνήθως οι επιθετικοί άνθρωποι βλέπουν τους άλλους μειονεκτικά ή από θέση ισχύος.
Στο μέσο αυτών των δύο είναι η Δδιεκδικητικότητα που βασίζεται στη σωστή επικοινωνία και τοποθετεί τις δύο αντίπαλες πλευρές στο ίδιο επίπεδο.
Αν αναρωτιέστε τώρα που διαβάζετε το άρθρο μου σε ποια κατηγορία ανήκετε, μπορείτε να κάνετε το παρακάτω τεστ
Τεστ Διεκδικητικότητας
- Κοιτάτε τους ανθρώπους στα μάτια όταν τους μιλάτε ή σας μιλούν;
Ναι Όχι
- Ακούγεστε καθαρά όταν μιλάτε; Αν σας ζητήσουν να επαναλάβετε, το κάνετε με δυνατή καθαρή φωνή;
Ναι Όχι
- Μιλάτε με αυτοπεποίθηση;
Ναι Όχι
- Σε ποια θέση είναι το σώμα σας όταν είστε καθισμένοι; Βουλιάζετε στον καναπέ ή μισό-ξαπλώνετε στο κάθισμα;
Ναι Όχι
- Κάνετε ερωτήσεις με άνεση όταν χρειάζεστε διευκρινίσεις;
Ναι Όχι
- Νιώθετε άνετα στον κόσμο;
Ναι Όχι
- Μπορείτε να πείτε “όχι” όταν δεν θέλετε να κάνετε κάτι;
Ναι Όχι
- Μπορείτε να εκφράσετε την ενόχληση ή το θυμό σας στις αντίστοιχες καταστάσεις;
Ναι Όχι
- Εκφράζετε τη γνώμη σας πάνω σε κάποιο θέμα αν διαφωνείτε με τον άνθρωπο που μιλάει;
Ναι Όχι
- Υπερασπίζεστε το εαυτό σας όταν σας χρεώσουν λάθη που δεν τα έχετε κάνει εσείς;
Ναι Όχι
Για να μετρήσετε το σκορ σας απλώς μετρήστε τα ναι και τα όχι
Ναι: Όχι:
Αποτελέσματα
Αν έχετε 2-3 “όχι”: Έχετε αυτοπεποίθηση και βασίζεστε στον εαυτό σας. Το να διεκδικήσεις δεν σου είναι πρόβλημα. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζεις μπορεί να οφείλονται στην αντιμετώπιση σου. Ίσως δίνεις την εντύπωση επιθετικού ή πιεστικού και αυτό είναι κάτι που πρέπει να δουλέψεις.
Αν έχετε 4-6 “όχι”: Μάλλον βλέπεις τον εαυτό σου λίγο αρνητικά. Συνεπώς δυσκολεύεσαι να διεκδικήσεις. Αν και μερικές φορές το κάνεις, είναι μια μάχη. Συχνά αμφιβάλλεις για τις αποφάσεις σου και επεξεργάζεσαι κάθε πιθανό σενάριο.
Αν έχετε 7 και πάνω “όχι”: Αντιμετωπίζεις δυσκολία σε αυτό τον τομέα. Αμφιβάλλεις για τον εαυτό σου, νιώθεις ανάξιος σεβασμού και ίσως πιστεύεις ότι αξίζεις λιγότερο από τους άλλους. Όσο κι αν θες να σταθείς στο ύψος σου δεν τα καταφέρνεις.
(Πηγή: Assertiveness – Judy Murphy. Μετάφραση/ Απόδοση: Δρ. Νάνσυ Μαλλέρου)
Τώρα που ξέρετε πόσο καλό είστε στο να διεκδικείτε θα ήθελα να σας θυμίσω ότι όπως σε κάθε περίσταση, έτσι και όταν διεκδικείτε έχετε δικαιώματα και υποχρεώσεις που καλό είναι να γνωρίζετε. Θυμηθείτε λοιπόν ότι…
ΕΧΕΤΕ ΔΙΚΑΙΩΜΑ
- Να λέτε «όχι» χωρίς ενοχές.
- Να λέτε «δεν ξέρω», «δεν καταλαβαίνω», «δεν με ενδιαφέρει» χωρίς ενοχές.
- Να αλλάζετε γνώμη και στάση (ναι, δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο των γυναικών!)
- Να κάνετε λάθη για τα οποία θα αναλαμβάνετε την ευθύνη.
- Να έχετε δική σας γνώμη και άποψη, όπως και συναισθήματα και να τα εκφράζετε όποτε χρειάζεται.
- Να επιλέγετε ποιον και πότε θα βοηθήσετε.
- Να έχετε ιδιωτικές στιγμές.
- Να ρωτάτε και να ζητάτε από τους άλλους, κατανοώντας όμως και το δικό τους δικαίωμα να σας πουν «όχι».
- Να διεκδικείτε τα δικαιώματά σας χωρίς ενοχές
Παράλληλα με τα παραπάνω δικαιώματα…
ΕΧΕΤΕ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ
- Να αναλαμβάνετε τις ευθύνες σας
- Να μην είστε χειριστικοί και μειωτικοί
- Να σέβεστε τα δικαιώματα των άλλων
- Να ακούσετε τα επιχειρήματα της άλλης πλευράς
- Να αξιολογείτε πριν απορρίψετε
- Να μιλάτε για τον εαυτό σας και όχι για τους άλλους
- Να αναγνωρίζετε ότι όλοι είμαστε διαφορετικοί κι έχουμε διαφορετικές αξίες, οπτική & ανάγκες
Το μεγάλο ερώτημα πάντα παραμένει: Γιατί δεν διεκδικούμε τόσο συχνά όσο θα θέλαμε; Η απάντηση είναι απλή. Γιατί βιώνουμε τους δύο βασικότερους φόβους: Το φόβος του να μην είμαι αρεστός ή αλλιώς το φόβο της απόρριψης και τον φόβο αποτυχίας / απώλειας. Κι όμως έχει μεγάλη αξία να εξασκηθείτε και να επιμείνετε γιατί η διεκδίκηση μπορεί να σας φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα… τις περισσότερες φορές. Ακόμα κι αν δεν σας οδηγήσει στο αποτέλεσμα, σας βοηθάει να αναπτύξετε τις επικοινωνιακές σας ικανότητες, αυξάνει την αυτοεκτίμησή σας, καλλιεργεί την αυτοπεποίθησή σας, σας βοηθά να κερδίσετε τον σεβασμό των άλλων και βελτιώνει τις ικανότητές σας να παίρνετε αποφάσεις.
Για να διεκδικήσετε αποτελεσματικά θα σας πρότεινα να ακολουθήσετε
5 Οδηγίες
- Προετοιμαστείτε
- Να είστε θετικός
- Να είστε αντικειμενικός/ή: Μην ασκείτε αρνητική κριτική στο πρόσωπο, αλλά μόνο στη συμπεριφορά. Αναφερθείτε στην κατάσταση και όχι στην προσωπικότητα του άλλου.
- Να είστε σύντομος/η: Αποφύγετε τα πολλά λόγια, τις θεωρίες ή τις γενικολογίες. Να είστε σύντομος και σαφής.
- Να προσέχετε την χειριστική κριτική: αποφύγετε το “κήρυγμα”, αντισταθείτε στο να σας φωνάξουν, να σας προσβάλλουν ή να σας κατηγορήσουν
Με άλλα λόγια, προετοιμαστείτε και Κάντε ξεκάθαρα τα όριά σας, πρώτα από όλους στον εαυτό σας.
Τεχνικές για αποτελεσματική διεκδίκηση.
- Περιγραφή κατάστασης. Περιγράφουμε τα γεγονότα, προσπαθώντας να είμαστε αντικειμενικοί και κρίσεις ή να χαρακτηρισμούς για τον συνομιλητή μας
- Συναίσθημα. Εκφράζουμε το πώς νιώσαμε μέσα στην δεδομένη κατάσταση
- Ανάγκες/ Αίτημα. Ζητάμε αυτό που θέλουμε, αναλογιζόμενοι τις δυνατότητες και τα δικαιώματα του συνομιλητή μας και τέλος
- Συνέπειες. Γνωστοποιούμε στον συνομιλητή τι θα γίνει εάν δεν πραγματοποιηθεί το αίτημά μας (αρνητικές συνέπειες), ή αν το πραγματοποιήσουν (θετικές συνέπειες).
Πίσω από κάθε καλό διεκδικητή βρίσκεται ένας άνθρωπος αποφασισμένος, με πίστη και αγάπη για τον εαυτό του. Ο καλύτερος τρόπος να τα ενισχύσετε όλα αυτά σε εσάς είναι να ξεκινήσετε την ημέρα σας επαναλαμβάνοντας όσο πιο συχνά μπορείτε την παρακάτω θετική δήλωση για βελτίωση της ικανότητας διεκδίκησης:
«Αξίζω & διεκδικώ τα καλύτερα.
Eμπιστεύομαι τον εαυτό μου.
Μπορώ!»